وبلاگ مرکزی تحقیقات و نوشته‏های

مصرف سرانه بنزین در کشورهای مختلف جهان :

حامل‌های انرژی در کشور ما مشمول یارانه هستند و نسبت به متوسط جهانی بسیار ارزان‌ترند. از طرفی مصرف سرانه این حامل‌ها هم در کشور ما نسبت به متوسط جهانی بسیار بیشتر است. آیا این پدیده تصادفی است یا اینکه می‌توان رابطه‌ای میان این دو داده برقرار کرد؟ اگر به نحوه تصمیم‌گیری آحاد اقتصادی نگاه کنیم، و با همان فرض که انسان‌های عاقل با توجه به درآمدشان و قیمت‌ها و ترجیحاتشان بهترین سبد را انتخاب می‌کنند، این مشاهده تا حد بسیار خوبی قابل توضیح خواهد بود. اتفاقا مردم ما کاملا اقتصادی هستند و همین منطق اقتصادی به آنها حکم می‌کند که وقتی بنزین و برق به نسبت ارزان‌تر هستند، مصرف آنها هم به نسبت بیشتر شود.

 انتظار ما از رفتار اقتصادی انسان‌ها این است که با کم شدن قیمت یک کالا، مصرف آن کالا افزایش ‌یابد و این دقیقا همان اتفاقی است که در مورد انرژی در کشور ما رخ داده است.

پس در مورد اصلاح الگوی مصرف چه می‌توان گفت؟ به نظر می‌رسد که مردم ما نیازی به تجدیدنظر در الگوی مصرف‌شان ندارند و انتخاب سبد مصرفی‌شان انتخابی عقلانی و اقتصادی است. آن چه که نیاز به تجدیدنظر و اصلاح دارد، سیاست‌های دولت در مورد قیمت کالاهایی مانند انرژی است که با پرداختن یارانه‌های سنگین، قیمتشان را پایین نگه داشته است و باعث شده تا مصرف آنها به حدی بالا برود که دولت در تامین آن دچار مشکل گردد. این دولتمردان هستند که باید الگوی فکری‌شان را اصلاح کنند و به منطق اقتصادی رو بیاورند و منابعی را که صرف پرداختن یارانه به مصرف انرژی می‌کنند (که عملا تشویق به مصرف بیشتر انرژی است)، صرف فعالیت‌هایی کنند که اقتصادی‌تر و به صرفه‌تر باشد.

وضعیت ایران در مصرف الگوی جهانی :

بر اساس گزارش، موسسه «مارکت اوراکل» ایران از نظر ارائه بنزین ارزان سومین کشور و از نظر میزان یارانه پرداختی به این کالا نخستین کشور در میان کشورهای جهان است و بیش از 36 درصد کل مصرف بنزین خاورمیانه در سال 2007 در ایران مصرف ‌گردیده است. متوسط مصرف سوخت خودروهای بنزینی در چند کشور در سال 2007 در یک روز

هر 10 سال یک بار میزان مصرف سوخت در ایران 2 برابر می‌شود اما این نرخ رشد در مقیاس جهانی یک تا 2 درصد بیشتر نیست و میزان سوخت مصرفی جهان در حدود هر 50 سال یک بار 2 برابر می‌شود. یعنی ایران در مقایسه با میانگین جهانی 4 تا 5 برابر بیشتر سوخت مصرف می‌کند. هم‌اکنون 9 درصد سوخت جهان در ایران و توسط تنها یک درصد جمعیت جهان مصرف می‌شود. و هر ساله بیش از 38درصد از بودجه سالانه دولت ایران به یارانه بنزین اختصاص می‌یابد در حالی که در صورت مصرف استاندارد، ایران می‌تواند یکی از صادر کنندگان بنزین باشد.

الگوی مصرف در مورد نان :

سرانه مصرف نان در ایران به گفته معاون وزیر بازرگانی حدود 160 کیلوگرم در سال است که نسبت به کشورهای اروپایی نظیر فرانسه که 56 کیلوگرم و در آلمان 70 کیلوگرم در سال است بیش از 2 تا 3 برابر است. و به اذعان رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس یارانه نان طی پنج سال اخیر به طور متوسط سالانه بیش از 30 درصد رشد داشته است و در سال جاری این رقم بالغ بر 26 هزار میلیارد ریال است و ادامه این روند طی 10 سال آینده با رشد متوسط 15 درصد بدون در نظر گرفتن افزایش یارانه قیمت نان ، میزان یارانه پرداختی به 600 هزار میلیارد ریال خواهد رسید.

براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، ایران دومین کشور جهان از نظر پرداخت یارانه انرژی با رقم 37 میلیارد دلار می‌باشد .مصرف سرانه انرژی در ایران به ازای هر نفر بیش از 5 برابر مصرف سرانه کشوری مانند اندونزی با 225 میلیون نفر جمعیت، 2 برابر چین با یک میلیارد و 300 میلیون نفر جمعیت و 4 برابر کشور هند با یک میلیارد و 122 میلیون نفر جمعیت است که با مقایسه شاخص شدت مصرف انرژی در ایران با بسیاری از کشورهای جهان ، شاهد وضعیت ناهنجار بهره برداری انرژی هستیم .

بخش ساختمان و مسکن :

در بخش ساختمان و مسکن ایران براساس آمار و ارقام منتشره، متوسط مصرف انرژی به ازای هر مترمربع در ایران 6/2 برابر متوسط مصرف در کشورهای صنعتی است که در بعضی از شهرهای کشورمان، این رقم به حدود 4 برابر می رسد.

آب آشامیدنی :

الگوی مصرف آب آشامیدنی بر اساس اعلام بانک جهانی برای یک نفر در سال، یک متر مکعب و برای بهداشت در زندگی به ازای هر نفر، 100 متر مکعب در سال است. بر این اساس، در کشور ما 70 درصد بیشتر از الگوی جهانی آب مصرف می‌شود!

برق :

از نظر مصرف برق هم ، ایران نوزدهمین کشور پرمصرف برق در دنیاست.ودولت سالیانه یارانه‌ 4 هزار میلیارد تومانی برای برق در نظر می گیرد. سرانه مصرف آب ایرانی‌ها پنج برابر سرانه مصرف جهان است.

گاز :

 میزان مصرف گاز طبیعی در ایران از 68 میلیارد متر مکعب در سال 2001 با متوسط رشد سالانه 3/10 درصد به 123 میلیارد متر مکعب در سال 2008 رسیده و پیش بینی می شود در سال 2012 میلادی میزان مصرف به 277 میلیارد متر مکعب برسد. و با ادامه این روند در سال های آینده ایران به یک مصرف کننده بزرگ گاز طبیعی در جهان تبدیل خواهد شد.این در حالی است که دولت در سال گذشته 134هزار میلیارد ریال یارانه گاز به مشترکان بخش خانگی تعلق داده است.

شکر :

سرانه مصرف شکر در ایران 29 کیلو گرم است در حالی که میانگین مصرف شکر در جهان 22 کیلو گرم می باشد . و نیز تحقیقات کارشناسان نشان می دهد ایرانی ها 30 درصد بیشتر از میانگین جهانی روغن مصرف می کنند و همچنین مصرف میوه در ایران 4 برابر استاندارد جهانی است.

نتیجه دردناک :

همانطور که مشاهده می کنیم مقایسه میزان مصرف در بخش های مختلف با سایر کشورها ، نشان‌دهنده وضعیت بسیار نامطلوب مصرف در همه زمینه ها است. و جالبتر اینجاست که سالیانه نزدیک به 2/12 هزار میلیارد تومان یارانه واقعی و 78 هزار میلیارد تومان یارانه پنهان پرداخت می کنیم. که در مجموع مبلغ کل یارانه آشکار و پنهان دولت چیزی در حدود 90 هزار میلیارد تومان است.

برای این درد چه درمانی دارید؟

ایران بعد از کشورهای امریکا و روسیه در رتبه سوم مصرف جهان قرار دارد؛